~
![]()
ေသဆုံးမႈ အမ်ားအျပား ရိွခ့ဲတ့ဲ ၁၉၈၈ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ပစ္ခတ္ ျဖိဳခြင္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မည္သူကမွ ေတာင္းပန္စကား မဆုိေသးတ့ဲအေၾကာင္း ပုသိမ္ျမိဳ႕က ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူတဦးက ေျပာပါတယ္။
ျပည္သူတရပ္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုကာလက အထက္တန္းေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္တ့ဲ ကိုေက်ာ္စြာက ေျပာျပပါတယ္။
“သူတို႔ကေတာ့ ဒီကေန႔အခ်ိန္အထိ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့တာကို ေတာင္းပန္ျခင္း မရွိေသးဘူး။
ဒါကေတာ့ ဆိုး၀ါးတဲ့မွတ္တမ္းတခုေပါ့ဗ်ာ။
ဒီပံုအတုိင္းဆို ဘယ္ေတာ့မွေတာင္းပန္ လိမ့္မယ္
ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပမႈေတြကို တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျမင့္ေအာင္ ဦးေဆာင္တဲ့ လံုထိန္းတပ္ဖဲြ႔ေတြက ပစ္ခတ္ႏွိမ္းနင္းခဲ့ရာမွာ အမ်ားအျပား ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူေတြက ေျပာျပၾကပါတယ္။
“ပုသိမ္မွာ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔မွာ အျပင္းထန္ဆံုးျဖစ္ခဲ့တာပါ။
ေက်ာင္းသားေတြကစၿပီး ဆႏၵျပပဲြေတြ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့ေနာ္။ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြက စခဲ့တာပါ။
အဲဒီတေန႔တည္းတင္ လံုထိန္းပစ္လို႔ ေသတာ ၂၀ ေက်ာ္ ၃၀ နီးပါးေလာက္ရွိတယ္”လို႔ ကိုေက်ာ္စြာက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သမိုင္း၀င္ျဖစ္တဲ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးအတြင္း အသက္ေပးခဲ့ရတဲ့ ရဟန္း၊ ရွင္၊ လူ၊ ေက်ာင္းသား၊ ျပည္သူေတြအတြက္ ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီး ပုသိမ္ၿမိဳ႕က
ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြစုေပါင္းၿပီး ဒီကေန႔မနက္ပိုင္းမွာ အလွဴဒါနျပဳ အမွ်အတန္းေပးေ၀တာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ပုသိမ္ၿမိဳ႕မွာ ၈၈ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေတြကို ေနရာ ၂ ခုမွာ တၿပိဳင္နက္ ျပဳလုပ္က်င္းပခဲ့ၾကတာပါ။
ခတၱာလမ္းမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ NLD ရံုး နဲ႔ ခါေတာ္မီွေက်ာင္းတိုက္မွာ ၈၈ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားေတြ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
အခမ္းအနား ၂ ခုစလံုးမွာ သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းကပ္၊ သကၤန္း၊ ထီး၊ ဖိနပ္စတဲ့ ပဋိကၡရာေတြလွဴဒါန္းၿပီး ၈၈ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးအတြင္း က်ဆံုးခဲ့သူမ်ားကို အမွ်အတန္းေပးေ၀တာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
“မနက္ပိုင္းအေစာႀကီးမွာ သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းကပ္ၿပီး ၈၈ မွာ က်ဆံုးခဲ့တဲ့ရဟန္းရွင္လူ ေက်ာင္းသားျပည္သူေတြကို အမွ်အတန္းေပးေ၀ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ က်ဆံုးသြားတဲ့သူရဲေကာင္းေတြကို အေလးျပဳတဲ့အစီအစဥ္လုပ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ ၈၈ မွာႀကံဳေတြ႔ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ေနာက္လူငယ္ေတြကို ေျပာျပေ၀ငွၾကပါတယ္”လို႔ ပုသိမ္ၿမိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူ ကိုေက်ာ္စြာက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက ပုသိမ္ၿမိဳ႕မွာေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးမွာ တၿပိဳင္နက္တည္း ဆႏၵျပခဲ့ၾကတဲ့ ရွစ္ေလးလုံးေန႔မွာ ဆႏၵမျပျဖစ္ခဲ့ၾကပါဘူး။
အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ၈ ရက္ေန႔မွာ ဆႏၵျပမယ့္ ေက်ာင္းသားေတြအကုန္လံုးကို အဲဒီတုန္းက အေနာက္ေတာင္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမင့္ေအာင္က ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း ပုသိမ္ၿမိဳ႕ခံ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာျပပါတယ္။
၁၉၈၈ နဲ႔ အဲဒီကာလ ေနာက္ပုိင္း ဧရာ၀တီတုိင္းမွာ ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈကုိ ႏိွပ္ကြပ္ခ့ဲျခင္းဟာ က်န္တ့ဲ ျပည္နယ္တုိင္းေတြထက္ ပုိမုိ ၾကမ္းတမ္းတယ္လုိ႔ ၈၈ လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ ဦးစန္းသူေအာင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ဧရာ၀တီတိုင္းက အဆုိးဆံုး အၾကပ္တည္းဆံုးတိုင္းပါ။
ဖိႏွိပ္မႈေတြၾကားကေန ဆိုးဆုိး၀ါး၀ါး ျဖတ္သန္းခဲ့ရပါတယ္။
ဘာလို႔ဆိုေတာ့ တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမင့္ေအာင္က ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရက္ရက္စက္စက္ လုပ္တတ္တဲ့သူဆိုေတာ့ အေျခအေနက အရမ္းၾကမ္းတမ္းခဲ့တယ္။
ပုသိမ္မွာ ၈ ရက္ေန႔မွာ ဆႏၵျပမယ့္ အထက (အထက္တန္း) ေက်ာင္းသားေတြအကုန္လံုးကို သူတို႔ ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းလိုက္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေပါင္း ၄၀ နီးပါး ထိမ္းသိမ္းခံရတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔က်ေတာ့မွ က်န္တဲ့အင္အားနဲ႔ စုစည္းၿပီး ဆႏၵျပျဖစ္ခဲ့ၾကတာပါ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုး လူထုအံုၾကြမႈႀကီးျဖစ္တဲ့ ၈၈ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈဟာ အခုဆိုရင္ ၂၆ ႏွစ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါၿပီ။
သို႔ေပမယ့္ ၈၈ ကို ျဖတ္သန္းခဲ့သူမ်ားကေတာ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ယေန႔တုိင္ သတိရ၊ အမွတ္ရေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆလုိင္းသန္႔စင္
![]()
![]()
![]()
![]()
.
ေသဆုံးမႈ အမ်ားအျပား ရိွခ့ဲတ့ဲ ၁၉၈၈ လူထုလႈပ္ရွားမႈ ပစ္ခတ္ ျဖိဳခြင္းတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး မည္သူကမွ ေတာင္းပန္စကား မဆုိေသးတ့ဲအေၾကာင္း ပုသိမ္ျမိဳ႕က ဒီမိုကေရစီအေရး လႈပ္ရွားသူတဦးက ေျပာပါတယ္။
ျပည္သူတရပ္လံုး ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကတဲ့ ၈၈ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုကို စစ္တပ္က အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္လုိ႔ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုကာလက အထက္တန္းေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ တဦးျဖစ္တ့ဲ ကိုေက်ာ္စြာက ေျပာျပပါတယ္။
“သူတို႔ကေတာ့ ဒီကေန႔အခ်ိန္အထိ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုကို အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းခဲ့တာကို ေတာင္းပန္ျခင္း မရွိေသးဘူး။
ဒါကေတာ့ ဆိုး၀ါးတဲ့မွတ္တမ္းတခုေပါ့ဗ်ာ။
ဒီပံုအတုိင္းဆို ဘယ္ေတာ့မွေတာင္းပန္ လိမ့္မယ္
လို႔လည္း မထင္ပါဘူး”လို႔ ကိုေက်ာ္စြာက ေျပာပါတယ္။
ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ အၾကမ္းမဖက္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာဆႏၵျပမႈေတြကို တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ျမင့္ေအာင္ ဦးေဆာင္တဲ့ လံုထိန္းတပ္ဖဲြ႔ေတြက ပစ္ခတ္ႏွိမ္းနင္းခဲ့ရာမွာ အမ်ားအျပား ေသဆံုးခဲ့တယ္လို႔ ၈၈ အေရးေတာ္ပံုမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူေတြက ေျပာျပၾကပါတယ္။
“ပုသိမ္မွာ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔မွာ အျပင္းထန္ဆံုးျဖစ္ခဲ့တာပါ။
ေက်ာင္းသားေတြကစၿပီး ဆႏၵျပပဲြေတြ ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့ေနာ္။ အထက္တန္းေက်ာင္းေတြက စခဲ့တာပါ။
အဲဒီတေန႔တည္းတင္ လံုထိန္းပစ္လို႔ ေသတာ ၂၀ ေက်ာ္ ၃၀ နီးပါးေလာက္ရွိတယ္”လို႔ ကိုေက်ာ္စြာက ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ သမိုင္း၀င္ျဖစ္တဲ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးအတြင္း အသက္ေပးခဲ့ရတဲ့ ရဟန္း၊ ရွင္၊ လူ၊ ေက်ာင္းသား၊ ျပည္သူေတြအတြက္ ဧရာ၀တီတိုင္းေဒသႀကီး ပုသိမ္ၿမိဳ႕က
ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုေတြစုေပါင္းၿပီး ဒီကေန႔မနက္ပိုင္းမွာ အလွဴဒါနျပဳ အမွ်အတန္းေပးေ၀တာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
ပုသိမ္ၿမိဳ႕မွာ ၈၈ အထိမ္းအမွတ္ အခမ္းအနားေတြကို ေနရာ ၂ ခုမွာ တၿပိဳင္နက္ ျပဳလုပ္က်င္းပခဲ့ၾကတာပါ။
ခတၱာလမ္းမွာရွိတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ NLD ရံုး နဲ႔ ခါေတာ္မီွေက်ာင္းတိုက္မွာ ၈၈ အထိမ္းအမွတ္အခမ္းအနားေတြ က်င္းပခဲ့ၾကပါတယ္။
အခမ္းအနား ၂ ခုစလံုးမွာ သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းကပ္၊ သကၤန္း၊ ထီး၊ ဖိနပ္စတဲ့ ပဋိကၡရာေတြလွဴဒါန္းၿပီး ၈၈ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈႀကီးအတြင္း က်ဆံုးခဲ့သူမ်ားကို အမွ်အတန္းေပးေ၀တာေတြ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကပါတယ္။
“မနက္ပိုင္းအေစာႀကီးမွာ သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းကပ္ၿပီး ၈၈ မွာ က်ဆံုးခဲ့တဲ့ရဟန္းရွင္လူ ေက်ာင္းသားျပည္သူေတြကို အမွ်အတန္းေပးေ၀ပါတယ္။
ၿပီးေတာ့ က်ဆံုးသြားတဲ့သူရဲေကာင္းေတြကို အေလးျပဳတဲ့အစီအစဥ္လုပ္ပါတယ္။
အဲဒီေနာက္ပိုင္းေတာ့ ၈၈ မွာႀကံဳေတြ႔ခဲ့တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ အေတြ႔အႀကံဳေတြကို ေနာက္လူငယ္ေတြကို ေျပာျပေ၀ငွၾကပါတယ္”လို႔ ပုသိမ္ၿမိဳ႕က ႏိုင္ငံေရးတက္ၾကြ လႈပ္ရွားသူ ကိုေက်ာ္စြာက ဧရာ၀တီကို ေျပာပါတယ္။
၁၉၈၈ ခုႏွစ္တုန္းက ပုသိမ္ၿမိဳ႕မွာေတာ့ တႏိုင္ငံလံုးမွာ တၿပိဳင္နက္တည္း ဆႏၵျပခဲ့ၾကတဲ့ ရွစ္ေလးလုံးေန႔မွာ ဆႏၵမျပျဖစ္ခဲ့ၾကပါဘူး။
အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ၈ ရက္ေန႔မွာ ဆႏၵျပမယ့္ ေက်ာင္းသားေတြအကုန္လံုးကို အဲဒီတုန္းက အေနာက္ေတာင္တိုင္းစစ္ဌာနခ်ဳပ္တိုင္းမွဴးျဖစ္တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမင့္ေအာင္က ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းခဲ့လို႔ ျဖစ္ေၾကာင္း ပုသိမ္ၿမိဳ႕ခံ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာျပပါတယ္။
၁၉၈၈ နဲ႔ အဲဒီကာလ ေနာက္ပုိင္း ဧရာ၀တီတုိင္းမွာ ဒီမုိကေရစီလႈပ္ရွားမႈကုိ ႏိွပ္ကြပ္ခ့ဲျခင္းဟာ က်န္တ့ဲ ျပည္နယ္တုိင္းေတြထက္ ပုိမုိ ၾကမ္းတမ္းတယ္လုိ႔ ၈၈ လႈပ္ရွားမႈမွာ ပါ၀င္ခဲ့သူ ဦးစန္းသူေအာင္က ေျပာပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ဧရာ၀တီတိုင္းက အဆုိးဆံုး အၾကပ္တည္းဆံုးတိုင္းပါ။
ဖိႏွိပ္မႈေတြၾကားကေန ဆိုးဆုိး၀ါး၀ါး ျဖတ္သန္းခဲ့ရပါတယ္။
ဘာလို႔ဆိုေတာ့ တိုင္းမွဴး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ျမင့္ေအာင္က ေတာ္ေတာ္ေလးကို ရက္ရက္စက္စက္ လုပ္တတ္တဲ့သူဆိုေတာ့ အေျခအေနက အရမ္းၾကမ္းတမ္းခဲ့တယ္။
ပုသိမ္မွာ ၈ ရက္ေန႔မွာ ဆႏၵျပမယ့္ အထက (အထက္တန္း) ေက်ာင္းသားေတြအကုန္လံုးကို သူတို႔ ဖမ္းဆီးထိမ္းသိမ္းလိုက္ပါတယ္။
ေက်ာင္းသားေပါင္း ၄၀ နီးပါး ထိမ္းသိမ္းခံရတယ္။ ၾသဂုတ္လ ၉ ရက္ေန႔က်ေတာ့မွ က်န္တဲ့အင္အားနဲ႔ စုစည္းၿပီး ဆႏၵျပျဖစ္ခဲ့ၾကတာပါ”
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ အႀကီးဆံုး လူထုအံုၾကြမႈႀကီးျဖစ္တဲ့ ၈၈ ဒီမိုကေရစီလႈပ္ရွားမႈဟာ အခုဆိုရင္ ၂၆ ႏွစ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါၿပီ။
သို႔ေပမယ့္ ၈၈ ကို ျဖတ္သန္းခဲ့သူမ်ားကေတာ့ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၈ ရက္ေန႔ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ယေန႔တုိင္ သတိရ၊ အမွတ္ရေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆလုိင္းသန္႔စင္
.